site logo
  • {ناداستان}
    • درباره‌ی ناداستان خلاق
    • انواع ناداستان خلاق
    • ناداستان خلاق در جهان
    • ناداستان خلاق در ایران
    • مرور کتاب‌های ناداستان
    • درباره جستار
    • جستارنویس‌ها
  • {داستان}
    • درباره‌ی داستان
    • گفتگو ، میزگرد و گزارش
    • داستان ایران
    • داستان جهان
    • مرورنویسی- داستان
    • آرشیو خوانی
  • {پوشه‌ها}
    • داستان شهری
    • زنان داستان‌نویس ایران
    • خاستگاه داستان کوتاه
    • جامعه‌شناسی ادبیات داستانی
    • ادبیات‌ درمانی
  • {رادیو جستار}
  • {خبر}
  • {درباره ما}
خانه > {پوشه‌ها} > زنان داستان‌نویس ایران > بهین‌الدخت دارایی
آتلیه عکاسی در قدیم

بهین‌الدخت دارایی

۰۹ بهمن ۱۳۹۸  |  نگار قلندر

بهین‌الدخت دارایی از زنان پیشرو در ادبیات معاصر ایران است که علاوه بر داشتن مدرک دکتری ادبیات چند کتاب هم از خود به جا گذاشته. بهین در سال ۱۳۰۰ در خانواده‌ای متمول و ادیب در زنجان متولد شد. او دختر امیر خسرو دارایی ملقب به برهان‌السلطنه است. برهان‌السلطنه که خود شاعر و ادیبی ترک‌زبان و از نوادگان فتحعلی‌شاه قاجار بود، کتاب ارزشمندی به نام شکرستان (کلیله و دمنه منظوم) را به نظم نوشته است. پدر بهین از اربابان خوش‌نام زمان خود بود و رعایا از او به نیکی یاد کرده‌اند. بی‌شک بزرگ شدن در چنین خانواده‌ای با پدری که همیشه دغدغه‌ی تحصیل و رشد فکری فرزندانش را داشته، زمینه را برای پیش‌گام بودن بهین فراهم کرده است. بهین دارایی خواهری دوقلو به نام مهین داشته که در بیست‌وچهار سالگی در اثر بیماری سل از دنیا رفته است. مهین هم طبع شاعری داشته و با وجود عمر کوتاهش منظومه‌ای اقتباسی به نام «روباهنامه» را به نظم سروده است. بهین درباره‌ی خواهرش هم یادداشت‌هایی نوشته و اذعان کرده که اگر مرگ به او امان می‌داد، بی‌تردید در راه ادبیات و فرهنگ گام‌های مهمی برمی‌داشت. خواهر و برادرهای دیگرش هم همگی اهل شعر و ادب بودند؛ خواهر کوچک‌ترش آزاده (متولد ۱۳۱۰) هم دیوان شعری به نام «اللر دیلی» به زبان ترکی دارد.

بهین دارایی در کنار کتاب‌هایی چون «پیام‌های پرورشی در شاهنامه فردوسی» و « املا و اشتقاق در زبان فارسی» که برای آن بالاترین جایزه‌ی ادبی سال را دریافت کرده، رمانی به نام «حرمان» دارد که در سال ۱۳۳۵ در ۲۶۸ صفحه توسط انتشارات فردوسی تهران چاپ شده است، و بعدها دوباره توسط انتشارات زعفری در زنجان به چاپ مجدد رسیده. رمان «حرمان» روایت واگویه‌های مادری به دخترش است که در قالب نامه نوشته شده. مادری که ده سال قبل از همسرش جدا شده و حال اوضاع و احوال خود و روزگارش را به دخترش باز می‌گوید. در کنار روایت روان و گیرای حرمان که نشان از سواد ادبی نویسنده دارد، موضوعات تاریخی در مختصات جغرافیایی که نویسنده انتخاب کرده بازگو شده‌­اند. مکان داستان شهرها و روستاهای شمالی ایران و خطه‌­ی آذربایجان است که زادگاه نویسنده هم بوده که بهین دارایی به زیبایی آن را توصیف کرده است. در کنار توصیفات ادبی، مسائل اجتماعی و سیاسی دوره‌­ی زمانی داستان -که در حدود سال­‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۳۰ می‌­گذرد، از زبان زنی معمولی و ناظر، روایت شده است. زمانی که داستان در آن روایت شده دوره‌­ی تاریخی مهمی است. در این دوره حقوق زنان و فراهم آوردن فضای بیش‌تر برای تحصیل و کنش اجتماعی آن­‌ها در سال‌­های بعد از انقلاب مشروطه مورد توجه قرار گرفته بود، و اگرچه  این حقوق به تمامی محقق نشد، فضای اجتماعی بیش‌تری برای زنان محیا شده بود. بسیاری از زنان پیشگام در عرصه‌­ی ادبیات و سیاست و اجتماع در همین دوره­‌ی تاریخی پا به عرصه‌­ی فعالیت گذاشتند. از طرف دیگر، ناآرامی‌­های سیاسی و آشوب‌­هایی که به دلیل ورود متفقین به ایران در سال‌­های ۱۳۲۰ و حوادث پس از آن در زمان جنگ جهانی دوم بود، دستمایه‌­ی خلق آثاری شد که این حوادث را در خود منعکس می‌­کردند. رمان حرمان بازنمایی کلی از این حوادث را در خود دارد. از طرفی نگاهی انتقادی به شرایط زنان دارد، آن‌هم از زبان زنی که خود در این دوره زیسته و به شرایط و موقعیت خود آگاه است. مسائلی مانند تفاوت‌­ها و تبعیض‌­های جنسیتی تا فضای مردسالارانه،‌ شرایط اجتماعی و سیاسی هم­چون ورود روس‌­ها به شهرهای شمالی و تشکیل و سقوط فرقه‌­ی دموکرات آذربایجان.

راوی داستان زنی است که یک بار در ازدواج شکست خورده و تجربه‌­ها­ و رنج‌­هایش در تهران (شهری که در اکثر داستان­‌های این دوره نماد مدرنیته و ترس و بی‌­اعتمادی است) در ایجاد زبانی احساسی به نویسنده کمک کرده است. زن به زادگاه خودش در شمال ایران بازگشته و در این گوشه‌­ی بکر بیش‌تر احساس امنیت و آرامش می‌کند و داستان پایانی امیدوارکننده دارد.

یادداشتی در ابتدای کتاب حرمان از زبان نویسنده نوشته شده که دو موضوع را یادآور می‌­شود. اول این‌که ظاهرا کتاب پیش از سال ۱۳۳۵ نوشته شده و در اختیار نزدیکان و دانش‌­آموزان بهین دارایی قرار داشته و به پیشنهاد آنان منتشر شده است، و دیگر اشاره به این واقعیت است که اگرچه داستان از تخیل و ذهن نویسنده گذشته و شکل گرفته، اساس و درونمایه‌­ی آن از واقعیت سرچشمه گرفته و بازنمای زمانه و زیست نویسنده است. به همین خاطر چنین آثاری ارزشمند می­‌شوند چراکه تاریخ فولکلور ایران در آن­‌ها روایت شده است.

پشت جلد کتاب حرمان نوشته شده که به‌زودی دو اثر دیگر از نویسنده به نام: «یک روح در سه قالب» و «دهگان ایران» منتشر می‌­شود. اما متاسفانه نه از انتشار این کتاب­‌ها و نه از زمان مرگ نویسنده اطلاعاتی در دست نیست.

 

ادبیات زنان بهین دارایی بهین‌الدخت دارایی حرمان داستان زنان زنان داستان نویس نگار قلندر پیام‌های پرورشی در شاهنامه فردوسی
نوشته قبلی: ناخلوت
نوشته بعدی: ماه‌سیما و زنجیر‌های تقدیر

نظرات: بدون پاسخ

پیوستن به: نظر خود را بگذارید لغو پاسخ

(به اشتراک گذاشته نخواهد شد)

تبلیغات

  • big_size-1.jpg
  • big_size.jpg

{آخرین اخبار}

  • «رها و ناهشیار می‌نویسم»؛ کتابی درباره‌ی هنر جستارنویسی
  • سمینار بابک احمدی با موضوع سویه‌های جستار
  • جستارخوانی در خوانش با حضور محسن آزرم
  • جزئیات روایت در فیلم مستند از زبان پیروز کلانتری

خبرنامه

برای دریافت آخرین اخبار با ثبت آدرس ایمیل خود در خبرنامه ما عضو شوید

© کلیه حقوق مادی و معنوی مطالب این سایت نزد موسسه فرهنگی هنری خوانش ادب و هنر محفوظ بوده و استفاده از بخش یا تمامی مطالب این وب سایت بدون کسب اجازه کتبی ممنوع و دارای پیگرد قانونی است.

اطلاعات تماس

آدرس: خ بهار شمالی، کوچه بهشت، پلاک 11
تلفن : 5424 8849 021
تلگرام : 8501 123 0903
ایمیل : info@khaneshmagazine.com

logo-samandehi
KhaneshMagazine © 2019 | Design: Studioheh.com | Web Development: Farhad Mantegh