site logo
  • {ناداستان}
    • درباره‌ی ناداستان خلاق
    • انواع ناداستان خلاق
    • ناداستان خلاق در جهان
    • ناداستان خلاق در ایران
    • مرور کتاب‌های ناداستان
    • درباره جستار
    • جستارنویس‌ها
  • {داستان}
    • درباره‌ی داستان
    • گفتگو ، میزگرد و گزارش
    • داستان ایران
    • داستان جهان
    • مرورنویسی- داستان
    • آرشیو خوانی
  • {پوشه‌ها}
    • داستان شهری
    • زنان داستان‌نویس ایران
    • خاستگاه داستان کوتاه
    • جامعه‌شناسی ادبیات داستانی
    • ادبیات‌ درمانی
  • {رادیو جستار}
  • {خبر}
  • {درباره ما}
خانه > {پوشه‌ها} > زنان داستان‌نویس ایران > زهرا کیا (خانلری)
زهرا کیا

زهرا کیا (خانلری)

۰۲ آبان ۱۳۹۸  |  زهرا علیپور

زهرا کیا‌نوری مشهور به زهرا خانلری یا زهرا کیا از تباری اهل علم و فضیلت در سال ۱۲۹۴ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. پدر زهرا میرزا هادی کیانوری پسر شیخ فضل‌الله‌ نوری بود او از سمت مادر نوه‌ی دختری علامه‌حسین محدث نوری و مادرِ وی عصمت‌الحاجیه بروجردی بود که همگی از علمای به نام بودند.

زهرا کیا چهار برادر و خواهر داشت. دوره‌ی ابتدایی را در مدرسه‌ی معروف آن زمان «ناموس» گذراند و از شاگردان ممتاز آن به شمار می‌رفت. بسیاری از شاگردان این مدرسه از زنان تحصیل‌کرده کشور بودند. او بعد از مدرسه به دانش‌سرای عالی رفت و بعد از آن وارد دانشکده‌ی ادبیات شد و درجه‌ی لیسانس گرفت. جرقه‌های نوشتن در همین سال‌ها در ذهن او شکل گرفت و رمان «ژاله یا راهبر دوشیزگان» و «پروین و پرویز» را نوشت که بعدها خود جزو منتقدین آن شد و این رمان‌ها را شایسته‌ی تجدید چاپ نمی‌دانست. کمی بعد در سال ۱۳۱۸ در دوره‌ی دکترای ادبیات پذیرفته شد.  اینجا بود که با پرویز ناتل خانلری آشنا شد و این آشنایی  به ازدواج آنها در سال ۱۳۲۰ شمسی منجر شد. دکتر ناتل خانلری در خاطراتش می‌گوید: «ضمن تحصیل در دوره‌ی دکترای زبان فارسی با دختری که هم‌درسم بود، آشنا شدم. که او را آراسته به صفاتی دیدم که من می‌خواستم و می‌پسندیدم و ارتباط ما به همسری کشید. همسرم در طی زندگی از هر جهت یار و غم‌خوار من بود. همه‌ی عمر شکرگذار او هستم.»

زهرا کیا  از اولین زنانی بود که توانست به درجه‌ی دکترای ادبیات دست یابد و رساله‌ی خود را با عنوان «سبک ادبی کتاب‌های تاریخ ایران» با راهنمایی و مشاوره‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار نوشت .اولین شغل او بعد از اخذ دکترا، تدریس و مدیریت در دبیرستان  نوربخش (یکی از مهم‌ترین دبیرستان‌های کشور) بود که بعدها به دبیرستان رضا شاه کبیر تغییر نام داد. او پیش از این  به کار در دبیرستان پروین به عنوان مدرس ادبیات و همچنین کتابدار بنگاه پاستور پرداخته بود. او مدّتی نیز در شورای زبان در کنار خانم فاطمه سیاح از اساتید مشهور دانشگاه تهران فعالیت کرده بود.

اولین فرزند دکتر خانلری و خانم دکتر کیا در سال ۱۳۲۵ به دنیا آمد و ترانه نام داشت. زهرا خانلری بعد از چند سال تدریس به همسرش در پاریس پیوست و به با او به مطالعه و تحقیق پرداخت. پنج سال بعد از ترانه، آنها صاحب پسری به نام آرمان شدند. در سال ۱۳۳۶ او در امتحان دانشیاری دانش‌سرای مقدماتی شرکت کرد و پذیرفته شد. ابتدا در پست دانشیاری و بعدها در رتبه‌ی استادی تا زمان بازنشستگی به تدریس در دانشگاه پرداخت. این نویسنده و پژوهشگر پسر هشت‌ساله‌اش را در اثر بیماری از دست داد و همین مو‌ضوع باعث شد فعالیت‌های جانبی فرهنگی‌اش را کنار بگذارد. در جایی می‌نویسد: «غم دردناک مرگ پسرم زندگی سعادت‌مندانه‌ی مرا تیره ساخت و از آن پس، این فاجعه‌ی غم‌انگیز موجب شد تا از هرگونه فعالیت‌ اجتماعی دست بردارم و تنها به کارهای ادبی خود بپردازم.»

خانلری در سال ۱۳۴۴ تقاضای بازنشستگی کرد چون با به اجرا درآمدن قانون کار در آن زمان و کار تمام‌وقت در دانشگاه تهران، دیگر فرصتی برای تالیف و ترجمه پیدا نمی‌کرد. از این رو خود را بازنشسته کرد تا با فراغ بال به تالیف و ترجمه بپردازد. با این حال او  همواره آموزش و به ویژه آموزش ابتدایی را سنگ بنای آموزش کشور می‌دانست و در سرتاسر عمر خود در جهت اعتلای آن کوشید. وی در ششم اسفند سال ۱۳۶۹ تنها شش ماه پس از مرگ دکتر پرویزناتل خانلری همسرش از دنیا رفت و آثار زیادی چه در تالیف و ترجمه از خود به جا گذاشت.

نمونه غزل از مجموعه‌ی شاهکار ادبیات فارسی، روش تدریس فارسی و دستور، فرهنگ ادبیات جهان، بحث تحقیقی درباره‌ی فعل در تاریخ بیهقی، تاریخ و تاریخ‌نویسی در ایران، چهار داستان حماسی از شاهنامه فردوسی، راهنمای ادبیات فارسی، داستان‌های دل‌انگیز ادبیات فارسی، برگزیده‌ی قابوس‌نامه، و افسانه‌ی سیمرغ برای کودکان از جمله آثار تالیفی اوست.

بیست داستان، سه اندیشه‌ی دخترک گوژپشت، خانه‌ی افسون‌زده، انتقام سگ، روسری سیاه، شب عروسی، دود، زن مرده و زن زنده، سکته ناقص، و پاپ سبز هم از جمله ترجمه‌های او به‌شمار می‌رود.

 

 

بنگاه پاستور دبیرستان نوربخش دبیرستان پروین زهرا خانلری زهرا علیپور زهرا کیا فاطمه سیاح مدرسه ناموس ملک‌الشعرای بهار پرویز ناتل خانلری پروین و پرویز ژاله یا راهبر دوشیزگان
نوشته قبلی: آمیخته به شهرها
نوشته بعدی: گزارش جشن اختتامیه اولین جایزه جستار خوانش

نظرات: بدون پاسخ

پیوستن به: نظر خود را بگذارید لغو پاسخ

(به اشتراک گذاشته نخواهد شد)

تبلیغات

  • big_size-1.jpg
  • big_size.jpg

{آخرین اخبار}

  • «رها و ناهشیار می‌نویسم»؛ کتابی درباره‌ی هنر جستارنویسی
  • سمینار بابک احمدی با موضوع سویه‌های جستار
  • جستارخوانی در خوانش با حضور محسن آزرم
  • جزئیات روایت در فیلم مستند از زبان پیروز کلانتری

خبرنامه

برای دریافت آخرین اخبار با ثبت آدرس ایمیل خود در خبرنامه ما عضو شوید

© کلیه حقوق مادی و معنوی مطالب این سایت نزد موسسه فرهنگی هنری خوانش ادب و هنر محفوظ بوده و استفاده از بخش یا تمامی مطالب این وب سایت بدون کسب اجازه کتبی ممنوع و دارای پیگرد قانونی است.

اطلاعات تماس

آدرس: خ بهار شمالی، کوچه بهشت، پلاک 11
تلفن : 5424 8849 021
تلگرام : 8501 123 0903
ایمیل : info@khaneshmagazine.com

logo-samandehi
KhaneshMagazine © 2019 | Design: Studioheh.com | Web Development: Farhad Mantegh